Our nearest and dearest, czyli kto jest kim w rodzinie
Być może niektórzy z Was pamiętają popularne kiedyś powiedzenie, że „z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciu”. Rzucało ono niezbyt pozytywne światło na relacje wynikające z więzów krwi, nawiązując do wewnątrzrodzinnych zatargów i konfliktów oraz różnic pokoleniowych. Nawet jeśli zgadzacie się z tym stwierdzeniem, przyznacie, że dziś — o ile mamy to szczęście, że w rodzinie nie ma przemocy — chyba rzadziej narzekamy na najbliższych. Czy to pandemia koronawirusa zmieniła nasze podejście do relacji rodzinnych? W tym ciężkim dla wszystkich czasie mogliśmy się przekonać, że wujek Google nie wystarczy, a zżyta rodzina jest czymś nie do przecenienia. Niezwykle ważni są dla nas najbliżsi z krwi i kości — ich zdrowie, obecność, pomoc, wsparcie. Rodzina, czyli nasi nearest and dearest.
Przyjrzyjmy się słownictwu, które mieści się w temacie relacji rodzinnych. Kto wie? Może zachęcimy Was do uzupełnienia własnego drzewa genealogicznego.
familyfamily
rodzina
członkowie rodziny po angielsku
Mother, sister, son... Te słowa poznajemy już na początku nauki języka angielskiego. Jeśli macie w tej dziedzinie jakieś braki, zachęcamy do zajrzenia również do naszego słownika tematycznego, gdzie znajdziecie nazwy członków rodziny (ale nie liczcie na szczurzynę, prasnecha, jątrew czy paszenoga...). Dzięki nagranej wymowie oraz zdjęciom, łatwiej będzie przyswoić sobie przydatne terminy.
playmother | matka |
playfather | ojciec |
playson | syn |
playdaughter | córka |
playbrother | brat |
playsister | siostra |
playgrandmother | babka |
playgrandfather | dziadek |
playgrandson | wnuk |
playgranddaughter | wnuczka |
playfather-in-law | teść |
playmother-in-law | teściowa |
playdaughter-in-law | synowa |
playson-in-law | zięć |
playbrother-in-law | szwagier |
playsister-in-law | szwagierka, bratowa |
playaunt | ciotka |
playuncle | wujek |
playniece | siostrzenica, bratanica |
playnephew | siostrzeniec, bratanek |
playhusband | mąż |
playwife | żona |
opis rodziny po angielsku — słownictwo
Oprócz tych najważniejszych słów, do rozmowy o rodzinie mogą być także potrzebne:
playparents | rodzice |
playchildren | dzieci |
playsiblings | rodzeństwo |
twins | bliźniaki |
twin brother | brat bliźniak |
twin sister | siostra bliźniaczka |
playin-laws | teściowie |
playmarried | zamężna, żonaty |
playsingle | niezamężna, wolna, wolny |
playdivorced | rozwiedziona, rozwiedziony |
playwidow | wdowa |
playwidower | wdowiec |
playspouse | współmałżonka, współmałżonek |
Przypuszczamy, że powyższe terminy macie dobrze opanowane i potraficie zbudować z nimi proste zdania lub pytania, np:
Do you have any brothers or sisters? Do you have any siblings? | Masz jakieś rodzeństwo? |
Are you married? | Jesteś mężatką? Jesteś żonaty? |
Do you have any children? | Masz dzieci? |
How old are your parents? | Ile lat mają twoi rodzice? |
What's you father's name? | Jak ma na imię twój ojciec? |
I have a younger sister. | Mam młodszą siostrę. |
I have two older brothers. | Mam dwóch starszych braci. |
I have a large family. | Mam dużą rodzinę. |
I come from a poor family. | Pochodzę z biednej rodziny. |
My son is five years old. | Mój syn ma pięć lat. |
I'm married. My husband's name is Jeff. | Jestem mężatką. Mój mąż ma na imię Jeff. |
My uncle is a widower. | Mój wujek jest wdowcem. |
My brother is divorced. | Mój brat jest rozwiedziony. |
rodzina w języku potocznym i slangu
Tym, czego być może nie znacie, są zdrobnienia oraz potoczne i slangowe terminy w odniesieniu do rodziców, rodzeństwa, itd. Spójrzcie na przykłady:
daddad
tata
grannygranny
babcia, babunia
mum, mummy (BrE) mom, mommy (AmE) | mama, mamusia |
dad, daddy | tata, tato, tatuś |
sib | siostra, brat |
sista, sis | siostra |
bro, bruv | brat, brachu |
auntie | ciocia |
grandpa, grandpap (AmE), gran(d)dad, gran(d)daddy (AmE), gramps | dziadzio, dziadziuś |
grandma, granny, nana (BrE), nan (BrE) | babcia, babunia |
przodkowie i potomkowie
Może spotkaliście się już (w sensie językowym) z członkami rodziny, których nazwy zaczynają się od słowa great.
Przedrostek ten odpowiada polskiemu -pra, co daje następujące terminy:
great-grandparents | pradziadkowie |
great-grandfather | pradziadek |
great-grandmother | prababcia |
great-grandchildren | prawnuki |
great-granddaughter | prawnuczka |
great-grandson | prawnuk |
A nawet...
great-great-grandparents | prapradziadkowie |
great-great-grandfather | prapradziadek |
great-great-grandmother | praprababcia |
great-great-grandchildren | praprawnuki |
great-great-granddaughter | praprawnuczka |
great-great-grandson | praprawnuk |
Te zależności są chyba dla wszystkich jasne, tak? Pradziadek to ojciec dziadka, prapradziadek to ojciec pradziadka, czyli dziadek dziadka. Hmmm, chwilę się musiałam zastanowić przy tym opisie.
Powiedzmy, że to ogarnęliśmy. Kim jednak są następujące osoby:
great-aunt |
great-uncle |
Cóż, to nikt inny jak odpowiednio... babcia cioteczna i dziadek cioteczny! Nic prostszego.
bliższa i dalsza rodzina po angielsku
Spójrzmy teraz na kilka innych terminów, które dotyczą rodzinnych powiązań.
relativerelative
krewna, krewny
relative, relation, blood relative, blood relation | krewny |
Josh is my favourite relative on my father's side. | |
family member | członek rodziny |
I've always treated you as a family member even though you're not my relative. | |
close relative | bliski krewny |
Josh and I want to invite all our close relatives to the wedding. | |
distant relative | dalszy krewny |
She's a distant relative, we've met only a few times. | |
blood ties | więzy krwi |
They were shocked to discover that they're connected by blood ties. | |
related by blood | związany więzami krwi |
They were shocked to discover that they're related by blood. | |
related by marriage | spokrewniony przez małżeństwo |
I wasn't born into that family. I'm related by marriage. | |
close family, immediate family | bliska rodzina |
This year we want to spend Christmas only with our immediate family. | |
extended family | rodzina wielopokoleniowa |
The new house can easily accommodate all my extended family. That's four generations under one roof! | |
nuclear family | podstawowa komórka rodzinna, rodzina dwupokoleniowa (rodzice plus dzieci) |
A nuclear family consists of two parents and their children. |
rodzina w języku prawa
Może się także przydać słownictwo z nieco „wyższej półki”, które rzadziej pojawia się na zajęciach językowych, a często w kontekście prawniczym, naukowym, itp.
ancestorancestor
przodek
playancestor | przodek |
progenitor | antenat, przodek |
descendant | zstępny; potomek |
playoffspring | potomstwo, potomek |
next of kin | najbliższy krewny |
legal guardian | opiekun prawny |
Za mało? Dodajmy zatem collateral consanguinity, czyli pokrewieństwo w linii bocznej albo lineal consanguinity — pokrewieństwo w linii prostej. To powinno zadowolić dociekliwych.
przybrana rodzina po angielsku
Przedstawienie rodziny nie zawsze jest łatwe, nawet jeśli nie jesteśmy bohaterami latynoamerykańskiego serialu. Losy ludzkie układają się różnie — nie zawsze ci, z którymi się wychowujemy i żyjemy, to nasi biologiczni rodzice, rodzeni bracia czy siostry, itd.
Spójrzmy zatem na kolejne terminy, które pomogą wyjaśnić relacje między poszczególnymi członkami rodziny.
foster family | rodzina zastępcza |
biological parents birth parents | biologiczni rodzice |
biological mother birth mother | biologiczna matka |
biological father birth father | biologiczny ojciec |
adoptive parents | rodzice adopcyjni |
adoptive mother | przybrana matka |
adoptive father | przybrany ojciec |
Jeśli któreś z naszych biologicznych rodziców ma dziecko z osobą, która nie jest naszym rodzicem (mam nadzieję, że wyrażam się jasno), tę relację nazywa się po angielsku tak:
half-sibling | brat przyrodni, siostra przyrodnia |
playhalf-brother | brat przyrodni |
playhalf-sister | siostra przyrodnia |
Jeśli natomiast któreś z naszych biologicznych rodziców poślubi osobę, która nie jest naszym rodzicem (np. owdowiały ojciec ożeni się ponownie), a osoba ta ma już dziecko z innej relacji, wtedy właściwe terminy to:
stepdaughterstepdaughter
pasierbica
stepfatherstepfather
ojczym
step-parent | ojczym, macocha |
step-mother | macocha |
step-father | ojczym |
step-child | pasierb, pasierbica |
step-daughter | pasierbica |
step-son | pasierb |
step-sibling | brat przyrodni, siostra przyrodnia |
step-sister | siostra przyrodnia |
step-brother | brat przyrodni |
I jeszcze terminy w odniesieniu do dzieci, których rodzice (jedno lub oboje) zmarli:
orphanorphan
sierota
half-orphan | półsierota |
playorphan | sierota |
O rodzinach niepełnych oraz patchworkowych (inaczej: zrekonstruowanych lub wielorodzinnych) po angielsku mówimy:
blended family patchwork family step family | rodzina patchworkowa |
single-parent family | rodzina niepełna (z tylko jednym z rodziców) |
Jakkolwiek wygląda nasze drzewo genealogiczne (family tree), wiele osób marzy po prostu o zżytej rodzinie (closely-knit family).
rodzina w angielskich idiomach
O członku rodziny możemy powiedzieć:
(S)he is my own flesh and blood.
Znacie inne idiomy dotyczące rodziny? Przygotowaliśmy dla Was małą ściągę.
be a chip off the old block | być wykapanym ojcem, wykapaną matką |
Mike looks exactly like Derek. He's a chip off the old block. | |
be the spitting image of... | być wykapanym... |
Jane is the spitting image of her mother. | |
like father, like son | jaki ojciec, taki syn |
No wonder Frank is so lazy. Like father, like son. | |
like mother, like daughter | jaka matka, taka córka |
I'm sure Diane will be a great dancer. Like mother, like daughter. | |
the apple doesn't fall far from the tree | niedaleko pada jabłko od jabłoni |
Lisa is as ambitious as her mother. The apple doesn't fall far from the tree. | |
blood is thicker than water | krew nie woda (więzy krwi są mocniejsze od innych) |
I'm sure Jack will be there when I need him. Blood is thicker than water. | |
the black sheep of the family | czarna owca w rodzinie |
Terry is the black sheep of the family. He's the only Carrington without a university degree. |
rodzina po angielsku – przykład 1
My name is Peter and I'm 13 years old. My family isn't big. There's me, my parents and my little sister, Julia.
My mum's name is Mary. She's 39 and she is a nurse in a hospital. She is quite tall. Her hair is short and her eyes are blue. My dad is 45 years old. His name is Henry and he's a teacher. He teaches geography. He is tall and he has very dark hair and brown eyes.
Julia is eight. We go to the same school. She's got beautiful blue eyes like my mum. I look more like my dad.
We are a happy family. We live in a small house with a beautiful garden. My parents like to spend afternoons there. We have got a dog and two cats. Our dog's name is Rocky. The cats' names are Sasha and Prince. They also spend a lot of time in our garden. They like playing together and sleeping.
Mam na imię Piotrek i mam 13 lat. Moja rodzina nie jest duża. Jestem ja, moi rodzice i moja młodsza siostra Julia.
Moja mama ma na imię Maria. Ma 39 lat i jest pielęgniarką w szpitalu. Jest dość wysoka. Ma krótkie włosy i niebieskie oczy. Mój tata ma 45 lat. Ma na imię Henryk i jest nauczycielem. Uczy geografii. Jest wysoki, ma bardzo ciemne włosy i brązowe oczy.
Julia ma 8 lat. Chodzimy do tej samej szkoły. Julia ma piękne niebieskie oczy jak moja mama. Ja wyglądam bardziej jak tata.
Jesteśmy szczęśliwą rodziną. Mieszkamy w małym domu z pięknym ogrodem. Moi rodzice lubią tam spędzać popołudnia. Mamy psa i dwa koty. Pies ma na imię Rocky. Koty nazywają się Sasha i Prince. Też spędzają dużo czasu w ogrodzie. Lubią się razem bawić i spać.
rodzina po angielsku – przykład 2
Dear Jane,
Thank you for your letter and the photos. My whole family can't wait to meet you. We are very excited about our student exchange.
My two brothers are quite OK. Marek is two years younger than me but much taller. He is crazy about music, especially rock. He's learning to play the guitar, so be ready for some noise coming from the attic! Jacek is my twin brother and we look similar. We both have dark straight hair and brown eyes. Apart from that, he's completely different from me! He's a serious boy, interested in computers and science. His friends are always around so you're going to meet a lot of boys.
My parents got married when my mum was twenty and my dad twenty-one. They were quite young when they had me and Jacek, so there isn't a very big generation gap between us, I suppose. My dad is an engineer and he's a very busy man. You'll probably only see him at the weekend. My mum used to work as a nurse but three years ago she decided to give up work. She wanted to have more time to spend with us.
I hope you will like everyone. We're a bit crazy and you won't be bored with us.
Oh, and one more thing... Marek has a pet snake (but he keeps it in the cellar!) and we have a cat —Toby spends most of the time in the garden and only comes in to eat and sleep.
If you have any questions about us, please call me or send an e-mail. We still have two weeks before you come.
Anyway, I must go now to feed Toby.
Lots of love,
Sandra
Droga Jane!
Dziękuję Ci za list i zdjęcia. Cała moja rodzina z niecierpliwością czeka na Twój przyjazd. Jesteśmy bardzo podekscytowani naszą wymianą uczniowską.
Moi dwaj bracia są całkiem w porządku. Marek jest dwa lata młodszy ode mnie, ale znacznie wyższy. Ma fioła na punkcie muzyki, zwłaszcza rocka. Uczy się grać na gitarze, więc przygotuj się na hałas dochodzący z poddasza! Jacek to mój brat bliźniak i jesteśmy do siebie podobni fizycznie. Oboje mamy ciemne proste włosy i brązowe oczy. Poza tym, Jacek jest zupełnie inny ode mnie! To poważny chopak, który interesuje się komputerami i nauką. Zawsze są u nas jego koledzy, więc poznasz dużo chłopców.
Moi rodzice pobrali się, kiedy mama miała dwadzieścia lat, a tata dwadzieścia jeden. Byli dość młodzi, kiedy urodziłam się ja i Jacek, więc chyba nie ma między nami znaczej różnicy pokoleń. Mój tata jest inżynierem i jest bardzo zajęty. Prawdopodobnie spotkasz się z nim tylko w weekend. Moja mama pracowała jako pielęgnirka, ale trzy lata temu zdecydowała się odejść z pracy. Chciała móc spędzać więcej czasu z nami.
Mam nadzieję, że wszystkich polubisz. Jesteśmy trochę zwariowani i nie będziesz się z nami nudzić. Ah, i jeszcze jedno… Marek hoduje węża (ale trzyma go w piwnicy!) i mamy też kota – Toby spędza większość czasu w ogródku i przychodzi do domu tylko na jedzenie i spanie.
Jeśli masz jakieś pytania o nas, proszę zadzwoń lub przyślij e-mail. Mamy jeszcze dwa tygodnie do Twojego przyjazdu.
Tymczasem muszę kończyć, żeby nakarmić Toby’ego.
Całusy,
Sandra
Uff... Kiedy myślimy who is who po obu stronach drzewa genealogicznego, czyli on my mother's side of the family oraz on my father's side, głowa puchnie od terminologii i plątaniny postaci. Dla tych z Was, którzy jednak lubią trochę bardziej pogłówkować, mamy jeszcze system degrees and removals, który służy do doprecyzowania relacji z dalszym kuzynostwem. Przykładowo, kuzynka mojej matki to dla mnie...
my first cousin once removed
Jeśli macie śmiałość pociągnąć ten wątek, polecamy wujka Google.
A z naszej strony to wszystko. Trzymajcie się zdrowo i dbajcie o bliskich!